Yayın Tarihi:Çarşamba, Kasım 16, 2011
admin
Yaşlı Dostu Kent AMASYA:Projesi
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından Amasya Üniversitesi'ninde destekleriyle İTÜ Maçka Sosyal Tesisleri'nde basın ve bilgilendirme toplantısı yapılacaktır.
Orta
Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından ''Doğrudan Faaliyet Desteği Mali
Destek Programı'' kapsamında desteklenen ve Amasya Üniversitesi
tarafından yürütülen TR83/2011/DFD/004 referans numaralı ''YAŞLI DOSTU KENT AMASYA'' projesi
kapsamında gerçekleştirilecek olan basın ve bilgilendirme toplantısı
İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Sosyal Tesisleri Konferans Salonu'nda
yapılacaktır.
Amasya Üniversitesi Rektörü Metin ORBAY ve Amasyalı çok sayıda Sanayici ve işadamları,sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve vatandaşların teşrif etmesi beklenen toplantıya İstanbul'da yaşayan Amasyalılar davetlidir.
Amasya adına yapılan bu tür kültürel ve tanıtım toplantılarında ne kadar yoğunluk yaşanırsa o derece yapılan tanıtımların etkileri somut sonuçlara ulaşacaktır.
Projeyle İlgili Geniş Bilgi
Projenin Adı:
“Yaşlı Dostu Kent: Amasya”
Projenin Sahibi:
Amasya Üniversitesi
Proje Ekibi:
Prof. Dr. Mehmet Ersoy
Yrd. Doç. Dr. Okan Murat Dede
Yrd. Doç. Dr. Yaşar Bahri Ergen
Araştırma Ekibi/Yüklenici Firma:
Vera Araştırma
Araştırma Direktörü: Atila Taş
Operasyonel Yönetim: Gökhan Erbay
Veri Analiz Uzmanı: Ali Süreyya Uz
Şehir ve Bölge Planlamacısı: Cansu Yılmaz
Şehir ve Bölge Planlamacısı: Mehmet Yılmaz
Finans Danışmanı: Şerafettin Koca
Baskı Öncesi Hazırlık: Naim Demirel
Destekleyici Kuruluş:
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından “Doğrudan Faaliyet Desteği Mali Destek Programı” kapsamında desteklenen ve Amasya Üniversi tarafından yürütülen TR83/2011/DFD/004 referans numaralı “Yaşlı Dostu Kent Amasya Projesi” 16.11.2011 tarihinde Amasya’da Eğitim Fakültesi Konferans Salonu’nda, 18.11.2011 tarihinde Ankara Rixos Otel’de ve 19.11.2011 tarihinde İstanbul’da İTÜ Maçka Sosyal Tesislerinde yapılacak basın ve bilgilendirme toplantılarıyla tanıtılacaktır.
Projenin Tanıtımı:
Yaşlı Dostu Kent, aktif yaşlanmayı destekleyen kapsamlı ve erişilebilir kentsel çevreyi ifade etmektedir. 2006 yılında 24 ülkeden 33 şehir aktif ve sağlıklı yaşlanmayı sağlayacak temel kentsel elemanları belirlemek için bir araya gelmiş ve sonuçta Küresel Yaşlı Dostu Kentler Rehberi oluşturulmuştur. Bu programı geliştirmek için de, Dünya Sağlık Örgütü (D.S.Ö.); Yaşlı Dostu Kent Küresel Ağını oluşturmuştur. Yaşlı Dostu Kent Olma süreci içinde araştırma alanları, aynı zamanda denetim listesi veya Dünya Sağlık Örgütü (D.S.Ö.) tanımıyla “Yaşlı Dostu Kentler Rehberi” bulunmaktadır.
Kentler buradaki kriterlere göre kendilerini değerlendirmekte, değerlendirilmekte ve gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlü olmaktadırlar. Bu denetim listesi esasta şu amaçların gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır: Yaşlıların toplumsal yaşama katılımı, yaşlıların sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi ve yaşlıların güvenliğinin sağlanması ile birlikte özgür yaşayabilmelerinin temini.
Yaşlı Dostu Kent Amasya Projesi, Amasya kentinin bu gelişmeler doğrultusunda Yaşlı Dostu kent olma potansiyelini araştırmak ve bunun için gerekli müdahale, organizasyon ve önlemlerin yerine getirilmesi ile ilgilidir. “Yaşlı Dostu Kent Amasya” projesi adından da anlaşılacağı üzere çok kapsamlı, birçok konu ve olguyu içinde barındırabilecek, tüm toplumsal ve kentsel dinamikleri hesaba katacak, onların içinde yer alacak ve toplumun kendisinden ayırt edilemez toplumsal bir projedir. Yaşlı Dostu Kent Amasya diye adlandırılabilecek bu proje aslında bir çerçeve proje olup, kendi altında denetim listesi başlığında belirtilen konularla ilgili olarak çok çeşitli alt projeleri de kapsamaktadır.
Üniversitemiz tarafından yürütülmekte olan “Yaşlı Dostu Kent Amasya” projesi Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından “Doğrudan Faaliyet Desteği Mali Destek Programı” kapsamında TR83/2011/DFD/004 referans numaralı proje olarak desteklenmektedir.
1.Giriş
1.1.Gerekçe
Dünya nüfusu giderek yaşlanmaktadır. 20. yüzyılın sonu itibarı ile Avrupa kıtası ve Japonya için önemli olan bu sosyal olgu zaman geçtikçe Afrika kıtası hariç dünyanın neredeyse tüm ülkelerinde önemli bir ekonomik ve sosyal sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (D.S.Ö.)’ne göre dünyada bugün yaşlı nüfusun (65 yaş üstü) toplam nüfusa oranı % 10’ken bu oranın 2050 yılında %16’nın üzerine çıkması beklenmektedir. Ülkemizde ise bugün %7,1 olan yaşlı nüfus oranının 2050 yılı itibariyle %20’ye çıkması tahmin edilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu verileri doğrultusunda Amasya il bazındaki yaşlı nüfusun (65 yaş üstü) toplam nüfusa oranı 1980 yılında % 5.21 iken bu rakam 2000 yılında % 7,9’a, 2010 yılında ise % 11,4’e kadar çıkmıştır. Bu değer Amasya kent merkezinde % 12,44 olmaktadır. Türkiye ortalamasının % 7,1 olduğu göz önüne getirildiğinde Amasya kentindeki değerin ne kadar önemli olduğu görülecektir. Bu haliyle Amasya’da yaşlı nüfusun artışı, Türkiye ortalamasından daha hızlı bir seyir göstermektedir. Ayrıca, konu ile ilgili olarak Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi Mevcut Durum ve Analizi raporunda belirtildiği üzere, Amasya ile birlikte TR 83 bölgesindeki tüm illerde yaşlı bağımlılık oranının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir.
Bu demografik değişim, birçok sosyal sorunu da beraberinde getirecektir. Üretici nüfus grubundaki kişi sayısının düşmesinin yanı sıra yaşlanma ile birlikte gelen çok farklı konular da, sadece Amasya ve TR 83 bölgesinin değil, Türkiye’nin ve küresel anlamda dünyanın bir sorunu olarak karşımızda durmaktadır.
Küresel yaşlanma sorunu Birleşmiş Milletler ve uluslararası pek çok kuruluşu harekete geçirmiştir. Birleşmiş Milletler tarafından ilki 1982 yılında Viyana’da, ikincisi 2002 yılında Madrid’de yapılan Dünya Yaşlanma Toplantılarında tüm dünya ülkelerinin dikkati yaşlanma olgusuna çekilmiştir. 2050 yılında sayısı iki milyarı bulacak olan bu gruba yönelik konut, gelir, kuşaklararası dayanışma, sosyal ilişkiler, toplumsal katılım, yaşlı güvenliği, bakım vb. konularda şimdiden altyapı çalışmalarına başlanması, var olan altyapıların iyileştirilmesi, ülkeler ve bölgeler arası ortak çalışmaların yapılması konularında çeşitli öneri kararları alınmıştır. Bu kararlardan sonra tüm ülkeler yaşlılara yönelik bir örgütlenme biçimi geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu bağlamda, Yaşlı Dostu Toplum ve Yaşlı Dostu Kent gibi kavramlar önem kazanmıştır. “Yaşlı Dostu Kent” olgusu, Dünya Sağlık Örgütü (D.S.Ö.) tarafından 2006 yılında kabul edilen bir program olup, toplumlarda aktif ve sağlıklı yaşlanmayı sağlamayı amaçlayan uluslararası bir çabadır.
“Yaşlı Dostu Kent” kavramının ortaya çıkış sebepleri; dünya nüfusu içinde yaşlılık oranının ve yaşlı nüfusun artış göstermesi, yaşlı insanların toplumlarda önemli roller oynayacak olması, demografik yaşlanmaya bağlı olarak etkin politikalar ihtiyacı olarak karşımıza çıkmaktadır. “Yaşlı Dostu Kent”, aktif yaşlanmayı destekleyen kapsamlı ve erişilebilir kentsel çevreyi ifade etmektedir. Yaşlı Dostu Kent; yaşlıların rahat bir biçimde toplumun diğer kesimleriyle birlikte uyumlu bir hayat sürdürebilecekleri ortam ve imkânların sağlandığı, temiz, güvenli, yaşanabilir ve sürdürülebilir kentsel çevreleri ifade etmektedir. Bu özellikleriyle “Yaşlı Dostu Kent” sadece yaşlı kesim için değil, başta çocuklar ve engelliler olmak üzere tüm kent halkının yararı için düzenlemelerin yapıldığı ve tedbirlerin alındığı kentsel bir yaşam çevresi olmaktadır.
2006 yılında 24 ülkeden 33 şehir aktif ve sağlıklı yaşlanmayı sağlayacak temel kentsel elemanları belirlemek için bir araya gelmiş ve sonuçta “Küresel Yaşlı Dostlu Kentler Rehberi” oluşturulmuştur. D.S.Ö., bu rehber doğrultusunda Yaşlı Dostu Kent kavramını tüm dünyada yaygınlaştırabilmek için “Yaşlı Dostu Kentler Küresel Ağı”nı oluşturmuştur.
Yaşlı Dostu Kentler Rehberi, Yaşlı Dostu Kent olabilme süreci içinde yapılacak araştırma alanlarını ve aynı zamanda bir denetim listesini içermektedir. Kentler buradaki ölçütlere göre kendilerini değerlendirmekte ve gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlü olmaktadırlar. Buradaki ölçütler doğrultusunda yapılacak olan düzenlemeleri taahhüt etme kaydıyla ülke ayırımı olmaksızın dünyadaki tüm kent idareleri Yaşlı Dostu Kent olabilmek için Dünya Sağlık Örgütüne başvurabilmektedirler. Yukarıda bahsedilen denetim listesinde şu ana başlıklar yer almaktadır: a-) Dış Mekânlar ve Binalar, b-) Ulaşım, c-) Konut, d-) Sosyal Katılım, e-) Toplumsal Yaşama Dâhil Olma ve Toplumun Yaşlıya Saygısı, f-) Vatandaşlık Görevini Yerine Getirme ve İşgücüne Katılım, g-) Bilgi Edinme ve İletişim, h-) Toplum Desteği ve Sağlık Hizmetleri. Bu başlıklar altında gerekenleri yerine getiren her kent Yaşlı Dostu Kent olarak Yaşlı Dostu Kentler küresel ağına katılabilmektedir.
1.2. Projenin Amacı ve Kapsamı
Proje Amasya kentinin bu gelişmeler doğrultusunda Yaşlı Dostu kent olma potansiyelini araştırmak ve bunun için gerekli müdahale, organizasyon ve önlemlerin yerine getirilmesi ile ilgilidir. “Yaşlı Dostu Kent” projesi adından da anlaşılacağı üzere çok kapsamlı, birçok konu ve olguyu içinde barındırabilecek, tüm toplumsal ve kentsel dinamikleri hesaba katacak, onların içinde yer alacak ve toplumun kendisinden ayırt edilemez toplumsal bir projedir. Uzun Yaşayan Amasya Projesi diye adlandırılabilecek bu proje aslında bir çerçeve proje olup, kendi altında denetim listesi başlığında belirtilen konularla ilgili olarak çok çeşitli alt projelerden oluşmaktadır. Alt başlıkları ve olması gerekenleri kapsayan bu başlıklardan her biri birer alt proje konusu olarak “Yaşlı Dostu Kent Amasya Projesi” içinde yer alabilir.
Öncelikle üst proje paketi kapsamında Amasya’nın bu rehber doğrultusunda Yaşlı Dostu Kent Olma Potansiyeli ve bu konulardaki eksikliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Yani analiz aşaması projenin önemli bir kısmını oluşturacaktır. Daha sonra ise, gerekli şartların sağlanabilmesi için hangi stratejilerin uygulanacağı, hangi organizasyonel ve kurumsal yapıların gerçekleştirilmesi gerektiği büyük proje paketi içinde yer alacaktır. Daha sonra ise, bu konularla ilgili olarak detaylı ve somut proje çalışmaları yer alabilecektir. Bu proje çalışmaları D.S.Ö.’nün hazırlamış olduğu Rehberde yer alan ve bir önceki kısımda belirttiğimiz denetim listesi başlıkları doğrultusunda oluşacaktır. Örneğin Yaşlı Dostu Kent çerçevesi içinde kent içinde oluşturulacak dış mekân ve yeni konut alanlarının belirli kriterler doğrultusunda ele alınması, ulaşım sistemlerinin tekrar ele alınarak yeni düzenlemeler yapılması, somut bir yaşlı dostu köy yerleşmesi projesi gibi proje paketleri bu büyük proje çerçevesi içinde verilebilir. Doğal olarak, bu alt projelerden her birinin üst ölçekte yer alan ve çerçeve proje niteliğinde olan “Yaşlı Dostu Kent Amasya” konsepti içinde yer alması gerekmektedir.
Her dünyaya gelen varlık mutlak yaşlanacağından dolayı, çocuklarına ve yaşlılarına sahip çıkan toplumlar geçmişe saygı duyarak geleceğe de güvenle bakabilirler. En geniş perspektifle; bu proje ile birlikte bu durumun sağlanmasına çalışılmaktadır.
Gelecek zaman içinde ülkemiz için de büyük bir sorun olacak yaşlı nüfus artışına karşın gerekli önlemleri alabilmek adına Amasya özelinde bir model oluşturulması, sağlıklı yaşlanma olgusunun da bu model içinde yer almasıyla birlikte “Yaşlı Dostu Kent Amasya” modelinin diğer kentlerimiz için de öncü bir rol oynamasıdır. Projenin etkililiği ve uygulanabilirliği ölçüsünde oluşturulacak özgün model hem ulusal hem de küresel çapta, şehirler için ve yerel planlamacılar için benimsenebilir olacaktır.
1.3. Projenin Çıktıları
Amasya’nın potansiyellerinin belirlenmesi ve Yaşlı Dostu Kent olma konusunda alınacak tedbirler ile birlikte Amasya kentinin de ekonomik ve toplumsal olarak ilerlemesi ve kalkınması sağlanabilecektir. Özellikle açılacak yeni istihdam sahaları ile birlikte ekonomik yapı gelişme gösterecek, yine yapılacak çalışmalarla gerekirse dünyadaki yaşlıların buraya gelmeleri ve kalmaları sağlanacak, böylece dolaylı kültürel kaynaşma amaçlı turizm faaliyetleri ile birlikte hem ekonomik gelişme hem de sosyal gelişme sağlanabilecektir.
Yapılacak tüm alt projeler ve müdahaleler, sadece yaşlı kesim için yapılamayacak, aynı zamanda tüm yaştaki ve dezavantajlı insanlara da fayda sağlayacaktır. Örnek olarak, hava ve su kalitesini artırmak gelişme çağındaki çocukları koruyacak ve çevre kaygısı olan diğer insanları da memnun edecektir. Aileler hanelerindeki yaşlılar yeterli hizmeti ve desteği görünce görmüş oldukları sosyal destek konusunda öznel yaşam nitelikleri artacak, duyarlılık geliştireceklerdir.
Ulaşımda yapılacak tüm iyileştirmeler tüm yaş gruplarındaki insanlar ve özellikle özürlüler açısından büyük rahatlama sağlayacaktır. Yaşlı insanların sosyal işlevselliklerinin artması toplumsal katılımlar ölçüsünde vatandaşlıkla ilgili hizmetlerde yer almaları tüm toplum açısından olumlu bir durumdur. Ayrıca yerel ekonomi yaşlıların aktif olarak üretime, tüketime katılmalarıyla büyüme ve gelişme imkânları olanakları bulabilecektir. Sonuç olarak toplumsal gelişme sosyal adalet temelinde varlık bulacaktır. Proje bütünü içinde diğer alt projeler de olumlu sonuç verdiği takdirde diğer kentlerin de Yaşlı Dostu Kent ve Toplum olma yollarında bir örnek teşkil edecek ve gelecekteki yaşlanma sonucu oluşacak toplumsal, ekonomik kaygılar yerini plan, program, projelerle sağlıklı toplumlarda yaşamanın önünü açacaktır. Güvenli ve yaşam kalitesini belirlemiş toplumlar ortaya çıkacaktır.
Adres:
İTÜ-İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Sosyal Tesisleri
Konferans Salonu Teşvikiye/İstanbul
Tarih:19 Kasım 2011 Cumartesi
Saat:14:00
Kaynak:Amasya'nın Sesi
